Mühendislik dallarından geleceğin mesleği olarak lanse edilenlerden hiçbirisi, bilgisayar mühendisliği gibi geleceğin mesleği olamadı. Bu meslek günümüzde önemini artırdığı gibi, gelecekte de geçerliliğini devam ettirecek. Her şeyin akıllı olmaya başlaması bunun bir göstergesi. İnsan dışında herhangi bir şeyin akıllı olması demek, içinde yazılım barındırıyor demek. Ayrıca, akıllı olmanın dışında tüm sistemler otomatize edilmeye çalışılıyor. Bunu da yapacak olan kişiler, genel anlamda bilgisayar mühendisleri/bilimcileri. Genel anlamda diyorum çünkü bir sürü alt dalı var ve bu dallar artacak.
Bilgisayar Mühendisliği Seçmeli Miyim?
Bu daha çok kişisel kabiliyetlerinizle ilgili bir durum. Kimsenin size bu bölümü dayatmaya hakkı yok. Sadece, bu mühendislik için, seçimi teşvik edecek sebepler bana göre çok fazla. Bu alandaki mühendise ihtiyaç o kadar fazla ki başka alanlardan da çalışanları var. Bu nedenle iş bulamama durumu yok denecek kadar az. Her meslekte olduğu gibi nepotizm, haksızlıklar, fazla mesai vb. sorunlar bu meslekte de var. Fakat böyle bir suistimale uğradığınız zaman seçeneğiniz çok fazla. Bana göre seçilebilir, geçerli ve geçerli olarak kalacak bir meslek.
Ülkemizde bu meslekle ilgili seçmenizi gerektirecek özel bir neden daha var. Amerika yazılım sektöründe çok ilerledi ve Avrupalı devletler onları yakalamaya çalışıyor (Örneğin burada 2020’ye kadar 800 000 bilişim çalışanına ihtiyaçları olduğunu söylemişler). Çünkü yazılım, bilgiyi doğrudan paraya çevirmek demek. Amerika yazılım sektöründeki liderliğini sürdürmek için yazılımcıya ihtiyaç duyuyor ve bunu genelde göçmenlerden karşılıyor. Avrupa da onları yakalamak ve geçmek için yazılımcıya ihtiyaç duyuyor. Kısacası yurt dışında çok büyük bir ihtiyaç var. Bu ihtiyacı karşılamak için Türkiye’den de mühendis ithal ediyorlar. Bu da ülkemizde, bilişim sektöründe çalışanları sürekli azaltıyor. İçerideki firmalar mühendise ihtiyaç duyuyor. Yani hem yurt dışında hemde yurtta çalışma olanağı mevcut. Başka mesleklerde bilgisayar mühendisliği kadar kolay değil.
Bilgisayar Mühendisliği Okumasam Sektörde Çalışabilir Miyim?
Sektörde genellikle kurumsal olmayan firmalar ne yaptığınızla daha çok ilgileniyor. Projeleriniz iyiyse ve kendinizi geliştirdiyseniz bilişim sektörü size açık. Fakat bana kalırsa bu, yeni tercih yapacaklar için sağlıklı bir yol değil. Neden yazılımla ilgili çalışacaksanız başka alan okuyasınız ki? Zaten her puan aralığında bilgisayar mühendisliği var. Sadece istemek, okumak için yeterli oluyor.
Ne istediğinizi bilmiyorsanız ve okurken karar veririm diyorsanız bir yol daha var aslında: Elektrik-elektronik mühendisliği…
Bu bölüm, kararsızlar için sığınılacak bir liman. Diğer alanlara göre bilgisayar mühendisliğine daha yakın. Ama yine tekrarla ve altını çizerek söylüyorum: Eğer bilişim sektöründe çalışmak istiyorsanız başka alan seçmeniz mantıklı değil (Elektrik-elektronik mühendisliği olsa bile). Bilgisayar mühendisliği/bilimi benzeri alanı tercih edin.
Başka alanlardan yazılım sektöründe çalışan var, evet. Hatta bu işi eğitimini almışlardan daha iyi yapanlar var, bunu da biliyoruz. Örneğin ben, otomata teorisi ve biyoenformatik derslerini bir dahiliye uzmanından aldım. Bu insanlar gayretli, meraklı, istekli ve başarılı istisna insanlardır. Onlara da sorsanız Kimya/Biyoloji/Tıp okuyun ama ilgisiz bir alan olan bilişim sektöründe çalışın derler mi? Önünüzdeki seçeneklere, istisnalarla değil istatistiksel olarak bakmanız ve ona göre değerlendirme yapmanız gerekiyor. İstisna başarılara bakmak, sizi hayatın her aşamasında yanıltacaktır.
İstisna olup olmayacağınızı düşünmek yerine, istatistiksel olarak tercih yapmak artık çok kolay bir hale geldi. Şimdi siz de benim gibi Linkedin’e girin ve çalışmayı hayal ettiğiniz bir firmanın adını girin. Örneğin, Havelsan’da çalışmak istiyorsunuz. Havelsan firmasındaki çalışanların hangi meslekten olduklarını doğrudan görebiliyorsunuz.
Yukarıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi, eğer böyle bir firmada yazılımla ilgili olarak çalışmak istiyorsanız bilgisayar mühendisliği okumalısınız.
Havelsan, Aselsan ve Tübitak gibi firmalar zaten bu alanları baştan ayrırılar. Belki Havelsan’ın iyi bir örnek olmadığını düşünebilirsiniz. O zaman son zamanlarda borsaya açılan Kafein Yazılım firmasına bakalım.
Yukarıda görüldüğü gibi başka daldan yazılımcı olmak istisna. Başka bir çok yazılım firmasını inceleyebilirsiniz. Hepsinde bilişim sektöründe çalışanların kahir ekseriyyeti bilgisayar mühendisi/bilimi vs. olacaktır. Görülebilir kainatta istisna olduğumuz için, sosyal yaşamımızda da istisna olduğumuzu düşünmeye meyilliyiz fakat bunun yerine istatistikle düşünmeyi seçin.
Başka bir alanda okuyorsanız da üzülmeye gerek yok. O yolda da ilerlemek mümkün. Sektör herkesi kucaklayacak kadar geniş. Kendinize gerekli yatırımı yaparsanız karşılığını kat kat alırsınız ama yeni tercih yapacaklar için bana göre o yol, özel bir nedeni yoksa, anlamlı değil.
Bir örnek de yabancı firmalardan vereyim. Aşağıda Google’da çalışanları görüyorsunuz. Çoğunluk bilgisayar mühendisliği/bilimi. Orada aslında ülkemizdeki bilgisayar mühendisliği “Computer Science” olarak geçiyor. Computer Engineering daha çok elektronik mühendisliğine yakın. Bu gerçeğe rağmen yaklaşık 63000 mühendislik ve bilgi teknolojileri çalışanının yaklaşık 42000 kadarı bilgisayar bilimi/mühendisliği ve bilgi teknolojileri alanlarından mezun. Her alandan insana yazılımcı olarak açık olan bir firmada bile bu bariz farkı görüyorsunuz. Hangi firmayı araştırırsanız araştırın bu böyle olacaktır. Farklı kaygılarla, farklı meslekler seçip işi kendinize zorlaştırmayın.
Bilgisayar Mühendisliğinde Üniversite Önemli Mi?
Aslında sorunun içerisinde gizli bir niteleyici var. Bilgisayar mühendisliğinde “iyi bilinen”, “seçkin bir üniversiteden” mezun olmanın önemi var mı? Bu soruda yine istatistik size rehber olsun. Meslek seçimi için yaptığımızı bu sefer üniversite için yapalım.
Havelsan’da görüldüğü üzere ODTÜ yoğunluğu var.
Aselsan’da ODTÜ yoğun şekilde temsil ediliyor.
Kafein yazılımda Anadolu Üniversitesi daha popüler ama İstanbul, Sakarya ve Trakya Üniversiteleri’nden de çok kişi mevcut.
Aselsan, Havelsan gibi firmalar Ankara’da oldukları için orada olan üniversitelerden daha fazla öğrenci almaları normal. Peki İstanbul’a doğru geldikçe durum ne kadar değişiyor ona bakalım. Yukarıda, Tübitak Bilgem çalışanlarının üniversite dağılımı görülmektedir. Burada da İTÜ, Yıldız mezunları çoğunlukta görünüyor.
Son olarak Google’a bakalım. Orada üniversitenin önemli olmadığına dair lakırdılar duyarsınız. Ama işte gerçekler aşağıdaki gibi:
Bu istatistikler size mutlaka iyi bir üniversite kazanmanız gerektiğini söylemez. Seçkin bir üniversite kazanmanın işinizi kolaylaştıracağından bahseder. Yani başka üniversitelerden de mezun olsanız bu tarz kurumlarda çalışabilirsiniz. Bu zor bir yoldur çünkü kazanmak için harcayacağınız enerjiden daha fazlasını kabul edilmek, kendinizi ispat etmek için harcamanız beklenir. Kısacası üniversite sınavına hazırlanırken yapmadığınız çalışma teknik borç olarak hayatınıza yüklenir. Bu borcu ödemeden yolunuza devam etmeniz zordur. Bunu seçkin bir üniversiteden mezun olmayan biri olarak söylüyorum.
Bu durumun ikinci bir yönü daha var. Kurumlara hakim olan üniversite mezunları kendi güvendikleri arkadaşlarının da işe alınmasına yardımcı oluyor. Bu nedenle popülasyonları giderek artıyor. Seçkin bir üniversite demek aynı zamanda geniş bir network de demektir. İnsanlar sosyal varlıklar oldukları için iş bulma aşamasında network, teknik bilgi kadar önemlidir.
Söylediklerimi toparlayacak olursam, bilişim sektöründe çalışmayı hedefliyorsanız öncelikle, seçkin bir üniversitede, bilişim alanıyla ilgili bir bölüm tercih edin. Seçkin bir üniversiteyi kazanacak çalışma motivasyonunu sağlayamamış ama istekli, gayretli bir insansanız herhangi bir üniversitede bilişim alanıyla ilgili bir bölüm seçin. Eğer herhangi bir üniversitede de bilişim alanına puanınız yetmiyorsa tekrar hazırlanmanızda fayda var. Eğer tekrar hazırlacak imkanınız yoksa veya zaten tekrar hazırlanmışsanız iki yıllık bilişimle ilgili bölümleri seçip yolunuza devam edebilirsiniz. Onu da mutlaka dikey geçişle dört yıllığa tamamlamaya çalışın.
Son olarak bu alanda gümüş kaşık olamıyorsanız, mutlaka mücadeleci insan olun. Böyle insanlara en açık sektörlerden biri bilişim sektörüdür. Aşağıdaki video ne demek istediğimi daha iyi anlatacaktır: