Bilgisayar Mühendisi Mi Bilgisayar Bilimcisi Mi?

compsc

Bilgisayar Bilimi Nedir?

Bilgisayar bilimi bilginin dönüştürülmesi ve sunumu için, teoriyi, tasarımı, implementasyonu ve uygulamayı ve verimliliği içine alan algoritmik metodlara ait sistematik çalışmadır. Bu disiplin 1950’lerde hesaplama teorisinin ve elektronik bilgisayarların icadıyla ortaya çıkmıştır. Bilgisayar biliminin kökleri matematik ve mühendisliğe uzanır. Matematik analiz, mühendislik ise tasarımı belirler. Bilgisayar bilminin ana dalları aşağıdaki gibidir:

1.       Algoritmalar, bilgisayarda problem çözümünün etkili ve verimli çözümü üzerinde çalışır.

2.       Hesaplama teorisi algoritmaların karmaşıklığı ve prensipte hesaplamanın limitleri ile ilgilenir.

3.       Bilgisayar mimarisi, bilgisayarların yapısı ve fonksiyonelliğinin yanı sıra onların elektronik teknolojilerine göre yürütülmesi ile ilgilenir.

4.       Yazılım sistemleri büyük programların devreye alınması ve yapıları üzerinde çalışmayı konu edinir. Programlama dilleri ve paradigmalar, programlama ortamları, derleyiciler ve işletim sistemleri yazılım sistemleri içinde yer alır.

5.       Yapay zeka, belli yöntemler kullanarak bilgisayara karar verme, sonuç çıkarma ve öğrenme gibi davranışları kazandırmak ile ilgilidir.

Diğer önemli başlıkları sayacak olursak: Bilgisayar grafikleri, veritabanları, ağlar ve protokoller, nümerik analiz, işletim sistemleri, paralel programlama, simülasyon ve modelleme ve yazılım mühendisliği.

electrical

Bilgisayar Mühendisliği Nedir?

Bilgisayar mühendisliği, bilgisayar araçlarının ve elektronik sistemlerin prototiplenmesi ve tasarımının yapılmasıdır. Ortak tarihi paylaştıklarından dolayı çoğu alanda bilgisayar bilimiyle iç içedir. Bilgisayar mühendisliği yazılımların çalışması için gerekli fiziksel sistemlerin tasarlanmasına daha çok yoğunlaşır. Bilgisayar mühendisliği köklerini matematik ve temel fizik biliminden alır. Bilgisayar mühendisliğinin ana dalları aşağıdaki gibidir:

1.       Networkler, yerel ağlardan geniş alan ağına kadar dağıtık hesaplama ortamlarının devreye alınmasıyla ilgildir.

2.       Çoklu ortam programlama text, ses, müzik, resim ve video gibi analog veri kaynaklarının ahenkli veri akışlarına harmanlanmasıdır. Veri kaynaklarından elde edilen verilerin kodlanması çözülmesi örneklenmesi gibi işlemleri içerir.

3.        VLSI, mikro düzeydeki elektronik cihazların tasarlanması, hazırlanması ve araçlarının geliştirilmesi ile ilgildir. Büyük ölçekli entegre devreler demektir.

Diğer önemli dalları şu şekilde sıralayabiliriz : görüntü mühendisliği, konuşma ve görüntü işleme , örüntü tanıma, robotik ve sensörler.

Bilgisayar Mühendisliği mi Bilgisayar Bilimi mi?

Bilimciler ve mühendisler doğadaki nesnelerin birbirleriyle olan ilişkileriyle ilgilenirler yani iki meslek de doğa olaylarıyla ilgilenir. Fakat genel olarak bilimciler  bir şeyin nasıl olduğuyla oluştuğuyla yani teorisiyle ilgilenirken, mühendisler bilimden öğrendikleri teorileri gerçek hayatta uygulamaya çalışırlar, bunu yaparken tecrübeden de faydalanırlar. Bilgisayar bilimi teoriye daha yakındır ve kökünü matematikten alır. Bilgisayar mühendisliği ise fiziksel cihazların tasarımına daha yakın bir daldır. Kökünü fizik ve kimyadan alır. Eğer kişi, bilgiyle ve onun yönlendirilmesiyle algoritmaların limitleriyle ve veri yapılarıyla ilgileniyorlarsa bilgisayar bilimini seçmelidir. Bilgisayar ile ilgili alanlar üç ana bölüme ayrılacak olursa bunlar teori, yazılım ve donanım olur. Teori kısmı bilgisayar bilimi ile ilgilidir. Donanım kısmı bilgisayar mühendisliğiyle ilgilidir. Yazılım kısmı ise her ikisi ile ilgilidir fakat bilgisayar bilimiyle daha yakındır. Donanıma yakın yazılım, bilgisayar mühendisliğiyle ilgiliyken, insana yakın yazılım bilgisayar bilimi ile ilgilidir. Örnek verecek olursak kişi genel amaçlı bir yazılım dili oluşturmak istiyorsa bilgisayar bilimini, yeni yüksek hızlı seri bir cihaz için yazılım arayüzü hazırlamak istiyorsa bilgisayar mühendisliğini seçmeli.

Yurt Dışında Durum Nedir?

Şimdi yurtdışındaki öğretim programlarını inceleyerek Türkiye’deki duruma bir bakalım.

New Jersey Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği ve Brock Üniversitesi Bilgisayar Bilimi Bölümü incelendi. Görüldü ki arada bir çok benzerlik var. Mühendislikte farklı olarak Fizik, Kimya, Elektrik, Elektronik, Lojik devreler temel olarak okutulan dersler var. Bilgisayar biliminde fizik, kimya dersleri yok. Matematik ve algoritmalarla ilgili dersler ağırlıkta. Elektrik ve elektronik ile ilgili dersler azınlıkta. Fakat buna rağmen ilgilenmek isteyenler için teknik seçimlik derslerde robotik gibi dersler de mevcut. Bilgisayar mühendisliği eğitimi yurt içinde ve yurt dışında biraz farklılık arz ediyor. Yurtdışındaki öğretim programları yurt içindekilere benziyor fakat ülkemizde bilgisayar mühendisliği, yazılım mühendisliğine yakın bir daldır. Yurt dışında elektronik mühendisinin uğraştığı konular da (VLSI gibi) bilgisayar mühendisliğinin ilgi alanıdır. Ülkemizdeki bilgisayar mühendisliğinde mikro düzeydeki elektronik cihazların tasarlanması ve geliştirilmesi farklı bir alan olarak algılanmaktadır. Nitekim ODTÜ’nün hazırladığı bilgisayar mühendisliğiyle ilgili dokümanda da bu şekilde anlatılmaktadır. (http://www.ceng.metu.edu.tr/~ucoluk/bm.html)

Yurtdışında ise bilgisayar mühendisleri yazılım ve donanım olarak iki gruba ayrılıp donanım bilgisayar mühendisleri olarak adlandırılanlar bilgisayar üretiminde yer alırlar.( http://www.access2knowledge.org/jobs-education/how-much-do-computer-engineers-make/ )

Yurt içinde de ders programlarında bilgisayar donanımıyla ilgili dersler bulunmaktadır. Fakat bu dersler üretimle ilgili olmaktan çok kullanılan alt yapının öğretilmesi ile ilgilidir.

Burada Amerika’da bulunan New Jersey Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Programı bulunmaktadır.

Burada ise Kanada’da bulunan Brock Üniversitesi Bilgisayar Bilimi bölümünün öğretim programı bulunmaktadır.

Türkiye’de Durum?

Ülkemize dönecek olursak genel olarak Bilgisayar Mühendisliği ismi yaygın olarak kullanılmaktadır. Bilgisayar bilimini bölüm ismi olarak kullanan üniversite sayısı azdır. Fakat örneğin Bilkent Üniversitesi bölümünü Türkçe’de Bilgisayar Mühendisliği şeklinde tanımlarken ingilizce sitesinde Computer Science olarak kullanmaktadır. Yani Bilkent’e göre Bilgisayar Mühendisliği eşittir Bilgisayar Bilimi fakat Computer Engineering bunlardan farklı bir şey. Odtü’ye göre ise Bilgisayar mühendisliği, Computer Engineering ile karşılığını bulmaktadır. Hacettepe’de Bilgisayar Mühendisliğinin karşılığı Computer Science’dır. Öğretim programları incelendiğinde verilen derslerin de farklılık arz ettiği görülecektir.  Hacettepe ve Bilkent’in Bilgisayar mühendisliği bölümünde kimya, elektrik devreleri, elektronik, lojik tasarım gibi dersler ön planda değilken Odtü’de bunlar temel ders olarak okutulmaktadır. Fakat genel olarak, okutulan dersler birbirine benzemektedir.

İtü’yü incelediğimizde de ODTÜ’ye benzer bir programla karşılaşıyoruz. İtü de kendi bölümünü bilgisayar mühendisliği olarak görüyor. Yine İTÜ, ODTÜ gibi fizik, kimya,elektrik devreleri, elektronik, lojik tasarım gibi derslere önem vermiş.

Türkiye’nin bu konudaki profilini çıkarmak için fazla üniversite incelemeye gerek yoktur. Zira öğretim programları en iyi üniversitelerinkinden alındığı için benzerlik gösterecektir.

Sonuç

Meslek olarak bakıldığında ülkemizde bilgisayar bilimi de okunsa bilgisayar mühendisliği de okunsa çalışılacak yerler genellikle aynıdır. Özel sektör için bir fark yoktur. Bilgisayar ile ilgili bölümlerden mezun olanlar(hatta olmayıp kendini geliştirenler) benzer yerlerde çalışırlar.

Peki biz Bilgisayar Mühendisleri olarak ne okuduk?

Temel mühendislik derslerinin üstüne bilgisayar bilimi okuduk diyebiliriz. Özellikle ülkemizde yetersiz elektronik laboratuvar ortamları dikkate alınırsa bilgisayar bilimine veya illa adında mühendislik geçmesi isteniyorsa yazılım mühendisliğine daha yakın olduğumuz söylenebilir.

Bilgisayar Mühendisliğinden Mezun Oldum. Ünvanım ne olmalı, ne kullanmalıyım?

Özel sektörde yaptığınız işe göre unvan alırsınız. İş analisti, yazılım mühendisi, yazılım geliştirici, test mühendisi gibi ünvanları kullanabilirsiniz. Ama herhangi bir yerde çalışmıyorsanız, yeni mezun olduysanız Bilgisayar Mühendisi ünvanını kullanabilirsiniz. Genellikle meslek belirttiğiniz kişi için  bilgisayar bilimcisi, yazılım mühendisi ve bilgisayar mühendisi olmanız pek bir şey ifade etmeyecektir, sonuçta bilgisayarla uğraşıyorsunuzdur.

“Bilgisayar mühendisliği seçmeli miyim? Üniversite Önemli mi?” gibi soruların cevabı için ilgili yazıyı okuyabilirsiniz.

Odtü Öğretim Programı : http://www.ceng.metu.edu.tr/undergrad/curriculum.tr

Bilkent Öğretim Programı: https://stars.bilkent.edu.tr/homepage/curriculum.php?DEPT=CS

Hacettepe Öğretim Programı : http://www.cs.hacettepe.edu.tr/lisans.html

İtü Öğretim Programı : http://www.sis.itu.edu.tr/tr/dersplan/plan/BLG/201210.html

New Jersey Öğretim Programı:http://catalog.njit.edu/undergraduate/programs/computereng.php (Bilgisayar Mühendisliği)

Brock Üniversitesi: http://www.cosc.brocku.ca/offerings/fourth (Bilgisayar Bilimi)

“Bilgisayar Mühendisi Mi Bilgisayar Bilimcisi Mi?” için 9 yanıt

  1. Merhaba Sevgili Ömer
    Türkiye bir kaç üniversite haricinde verilen bilgisayar mühendisliği eğitimi oldukça içeriği boş… Öyle ki özel üniversitelerin bilgisayar mühendisliğinden mezun olanlar genellikle iki satır kod yazamayıp hatta format bile atamadan mühendislik diploması alıyorlar. Öğrenci ancak yetenekliyse başarı elde ediyor.

    Fakat geri kalmışlığıyla dalga geçilen Pakistan, Endonezya, Hindistan gibi ülkelerde insanlar dünya devi bilgisayar firmalarında çalışıyorlar.

    Özellikle yazılım bana olimpik spor gibi geliyor. İçinizde yetenek varsa kenar mahallede bile büyümüş olsanız elbet bir şekilde madalyayı kazanıyorsunuz 🙂

    Saygılar ve Sevgiler.

  2. Bu bilgisayar mühendisliği içi boş diyen arkadaşların istisnasız hepsi ; ya bilgisayar mühendisliği okumamış olanlar oluyor nedense ya da bu bölüme bir düşmanlıkları vardır.
    Şimdi arkadaş bişeyler paylaşmış ve kendince araştırma yapmış görünüyor. Fakat İleri Matematik(Türev,integral,diferansiyel denklemler, ayrık matematik,ileri hesaplama teorileri,doğal dil işleme,veri madenciliği,vb,vb) eğitimini almadan mühendislikten , yazılımdan bahsetmek saçmalığın zirvesidir.
    Zaten basit ve orta düzey sistemleri ortaokul öğrencisi bile yazacak ideler mevcut hale geldi artık. Fakat yüksek seviyede db trafiği isteyen(big data),socket programlamanın kullanılması gereken(p2p,c-s-c) gibi sistemler yazılımcıların işi değildir. Mühendislikte aldığınız bir ağ sistemleri dersini youtubeden izleyerek öğrenemezsiniz. Bu iş 2 kod yazmaya da benzemez ki kodlama yazılım yaşam modellerinde sadece bir bölümüdür. Önüne gelen kod yazdığını ve programcı/analist ve hatta yazılım mühendisi olduğunu söylüyor fakat veri trafiğinin günlük yüzbinleri bulduğu bir sistemde apışıp kalıyor sebep? öğrendikleri sadece internet kültüründe olmasından dolayı tabii. İnternet kültüründe öğrendiğin yazılım seni belli bir yere kadar götürür ki internette her zaman 2+2 gösterilir. Bu işleri o kadar basite indirgemek kadar saçma bir durum yoktur. Ha elbette yaparsınız (300-500 kişinin takıldığı sistemleri) internet kültüründe izlediğiniz videolarla fakat belli bir yere kadar gerisinde yazılımcının işi mühendisin öngördüğü kısımdır.

  3. Bilgisayar muhendisligini Turkiyenin ilk 15 universitesinde bos olarak gorenler varsa katiksiz bu bolume gipta ile bakanlardir.

  4. Türkiye’deki en iyi üç bilgisayar mühendisliği bölümü İTÜ, Boğaziçi ve Koç’tur.

    İTÜ’nün verdiği eğitim computer engineering anlamında kusursuz bir eğitimidir. İTÜ’de verilen bilgisayar mühendisliği eğitimi Türkiye’de başka hiçbir üniversitede yok.

    Boğaziçi’ndeki ise computer science ağırlıklı bir bölümdür.

    Koç da Boğaziçi’ne benzer. Eğitimi gayet iyidir.

    Bilkent de bu üçünden sonra iyi eğitim verir diyebiliriz.

    İstanbul, Hacettepe, YTÜ ve ODTÜ ise bu dördünden sonra gelir ve bazı noktalarda İstanbul bazı noktalarda YTÜ bazı noktalarda Hacettepe bazı noktalarda da ODTÜ öne geçer.

    İTÜ’nün eğitimi ODTÜ’nünkine ya da ODTÜ’nünki İTÜ’nünkine benzemiyor. Bu konuda yanlış bir bilgi verilmiş. İTÜ’nün eğitimi çok ama çok farklı. Zaten bu yüzden İTÜ’de bölümünü en sevmeyen öğrenciler genellikle bilgisayar mühendisliğindekilerdir. Ama İTÜ’deki eğitim öğrencisini en iyi şekilde yetiştiren ve geliştiren eğitimdir.

    Bilgisayar mühendisliği konusunda en teknik üniversite bekleneceği gibi İTÜ’dür. BOĞAZİÇİ ile ODTÜ arasında hangisi daha teknik üniversite derseniz: BOĞAZİÇİ. Yani BOĞAZİÇİ >> ODTÜ (Boğaziçi çok daha tekniktir ODTÜ)

    Özel sektörde en çok istenen mühendisler İTÜ ve Boğaziçi bilgisayar mezunlarıdır. ODTÜ bilgisayar mezunları gördüğüm kadarıyla pek tercih edilmiyor.

    Yorumu yayınlayıp yayınlamamak size kalmış. Ama bilgisayar mühendisliğinde ODTÜ’nün baz alınması yanlış olmuş.

    1. Merhaba yorumunuzla renk kattığınız için teşekkürler. Değerlendirmelerim, yazının yazıldığı dönemdeki öğretim programları ele alınarak yapılan kişisel değerlendirmelerdir ama öğretim programlarının benzerliği nesnel bir durum. Siz de okulların sitelerinden bunu karşılaştırabilirsiniz. Okullarda aynı isimdeki derslerin nasıl verildiği konusunu kastediyorsanız, bunu nesnel olarak tartışmak neredeyse imkansız. Bu nedenle bu konuda yorumda bulunmuyorum. Ben okulların iyiliği veya kötülüğü gibi konuları tartışmıyorum yazıda. Mezunların durumu ile ilgili de elimizde istatistik yok. Bu nedenle bunu değerlendirmek de yanlış olur. Bu yazı Türkiye’deki lisans eğitiminden sonraki ünvan durumumuzu geniş şekilde tartışıyor o kadar.

  5. Çok uzun yıllara yani en az 30-40 dayanarak da aynı düşünceyi temel almak gerektiğini söyleyebilirim.

    Lisans diplomamı BOĞAZİÇİ ya da İTÜ ya da ODTÜ’den almadım. Bu üç devlet üniversitesini kendi gözlemlerimle karşılaştırayım.

    Computer Science alanında en iyi BOĞAZİÇİ.
    Computer Engineering alanında en iyi İTÜ.

    İTÜ’de verilen bilgisayar mühendisliği eğitimi başka hiçbir üniversitede yok. Türkiye’de bu alandaki en ağır eğitim İTÜ’de.

    Piyasada en çok talep gören bilgisayar mühendisleri de bu iki üniversitenin mezunlarıdır. Yani Boğaziçi ve İTÜ. Gördüğüm kadarıyla özel sektörde ODTÜ mezunları pek tercih edilmiyor ve istenmiyor.

    Eğitimde en yukarıda dört üniversite var: İTÜ, Boğaziçi, Koç, Bilkent

    Piyasada en çok talep görenler ise: Boğaziçi, İTÜ, Koç, İstanbul, Hacettepe, Yıldız

    Sonuçta eğer Türkiye’deki üniversitelerin bilgisayar mühendisliği programlarını incelemek isterseniz en doğru içerikler Boğaziçi, İTÜ ve Koç üniversitelerinin programları.

    1. Bu nedenle bilgisayar bilimlerinde Türkiye çağ atladi İTÜ Boğaziçi Bilkent mezunlari olmasa ne yaparız.bu bil Gates elon mask denilen adamlar bilgisayar mezunu adamlar değiller hatta faklı bölümler okumuş bu işlere el atmış kisiler u ünlü haward üniversitesinden mezun ünlü bilisimci hatırlayan var mı valla bilisimden dünyanın en zengini olan adam okulunu yarıda bırakan adam önemli olan ne yaparsan yap işini tutkuyla yap

  6. Merhaba,

    Ben Londradan Bilisim Teknolojileri ve Bilgisayar Mühendisiyim.

    Sanirim Bilimci ve Mühendis arasındaki anlam karmaşası, ugrasilan cihazların niteliğinden kayanaklanmakta. Zira, teorik (Yazilim, tasarım vs) elektronik ile öyle ic ice gecmiski sonuc olarak bilimci mi mühendis mi farki çok belirgin olmuyor. Londrada ki unuversitelerde de aslinda durum çok farklı degil. Ornegin ben scientist olarak muhendilsik fakültesinden mezun oldum. Ama mühendis lisanım var.

    Galiba artık sorun çözümlerinde multidisipliner yaklaşımlar benimsenmesi bu duruma katkida bulunmakta. Ornegin zamanında Xerox gibi bir yazıcı firmasının bilgisayarın oluşmasında ki katkiyi göz önüne alırsak ne demek istediğim belki daha iyi anlaşılabilir. Yani zaten Bilgisayar mühendisi veya bilimsicisinin ugrastigi şeyde birçok kesişen alan bulunmakta. Bu yüzden belkide artık klasik mühendislik kavramıni baska turlu dusnmek gerekmete. Elimize elektronik devre alıp da lehimleyip programlar yerine, AWS ara yüzünden amazonun bulut resource larini gerektiği gibi ayarlayıp, aslında baska bir yerde ki gercek cihazların ayarlarını, Ram veya islem güçlerini ayarlayabiliyoruz. Bu elimize elektronik devre alıp lehimlemek den teorik olarak çok farklı degil. Tabiki bu tartışmaya çok açık bir konu.

    Yine University durumuna gelecek olursak, sanırım herkes üniversite bittiginde hiç birşey bilmediğini dusnmustur. Neden? Çünkü herseyden biraz öğrendiğimize icin. Işın sonunda, aslında ne olacagimiza arkadaslardan birinin de söylediği gibi başvurduğunuz is ve mezun olduktan sonra kendimizi hangi alanda geliştirdiğimize bağlı. Ornegin ben Bulut tabanla sistemler uzerinde uzmanlık eğitimi almış olmama ragman zaman zaman arayüz tasarımı bazen de epos cihaz tasarımı yapıyorum (Hardware & Software). Buna ragmen yarin Data analyst olarak ise baslasam soruklarinde data analistici olurum. Ama Muhendsim. Yani herseyin bu kadar çok ic ice gecmesi durumu belki biraz karistiriyor belkide. O kadar ki, anlatması bile çok kolay degil. Selamlar.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.