(Bu yazı daha önceki blogumda 4 Aralık 2009 tarihinde yayınlanmıştı. Hazır bir yazı olduğu için yeni blogumda kullanmaya karar verdim. )
Dostoyevski’nin en önemli romanlarından biri olan Karamazov Kardeşler sadece bir baba cinayetini değil Rusya’nın fikir dünyasını aynı zamanda her insanın kişisel fikir dünyasını betimlemektedir. Dostoyevski Aleksey Karamazov’a bir yandan kilisenin sevecen yanını temsil ettirirken aynı zamanda hemen hemen her insanın içinde olan dinsel düşünceleri ve ruhani hisleri temsil ettirmiştir.Aslında bu yorumları yapmadan önce romanı şöyle bir özetlesem iyi olacak:Aleksey baş kahramanımız sayılabilir.Ona tam bir kahraman demek uygun düşmesede olayların başından sonuna kadar bulunduğu için ve arabuluculuk yaptığı için böyle diyebiliriz.Aleksey kilisede Staretz Zosima diye bilinen bir keşişin yanında dinsel eğitimini sürdürmektedir.İlerde kilisede gerçekten önemli yerlere gelebilecek kadar iyi biridir.Aleksey yada namı diğer Alyoşa, ne kadar iyilik sever sorumluluk sahibiyse babası da o kadar ilgisiz şehvet düşkünü sorumsuz bir insandır.İki evlilik yapmış bunlardan toplam üç çocuğu olmuştur:Dimitri,İvan ve Aleksey.Birde meczup bir kadından olan Smerdyakov vardır.Smerdyakov’un ondan olduğu kesin değildir.Fakat tüm göstergeler kadının çirkini olmaz diyen şehvet düşkünü Fydor’u yani babayı göstermektedir.Dimitri şehvet düşkünü ama içinde iyilik bulunan dengesiz Karamazovdur.Babasıyla aynı kadına aşık olurlar.Gruşenka bu kadındır ve ikisiyle bir müddet oyun oynar.Bu oyun Dimitriyi çılgına çevirir ama elinden bir şey de gelmez.Kadın daha önceden kendisini kandıran ve tecavüz eden bir Polonyalıyı beklemektedir.Babayı ve Dimitriyi ise oyalamaktadır.Bu oyalama sırasında Dimitrinin babasına karşı nefreti artmış ve babasını bir ara dövmüştür bile.Sürekli babasının evini Gruşenka gelir diye gözetlemektedir.Bu onda adeta bir paranoya halini almıştır.Tüm bunları bilen Dimitri’nin nişanlısı ise asil duruşunu sürdürmektedir.Ona karşı olan vefa borcunu sessiz ve asil bir şekilde ödemektedir.Dimitri, zamanında kadının babasını zor bir durumdan kurtarmaya karşılık alçakça onu istemiştir.Fakat kadın Dimitri’nin odasına geldiğinde ona hiçbir şey yapmadan sadece para vererek babasına yollamıştır.Kadın vefa borcu olarak ona bağlanmıştır.Fakat Dimitri’nin Gruşenka’ya karşı sevgisini ve kendisini de bırakmasını gururuna yedirememiştir.Ama asaletini de asla bir kenara bırakmamıştır Dimitri’ye yardımını mahkemeye kadar sürdürmüştür.
İvan inançsızlığı temsil eden kardeştir aynı zamanda hemen hemen her insanın içinde olan o tuhaf belirsizlik duygusunu üzerinde taşıyan insandır.Sözde yaptığı hiçbir şey yoktur fakat cinayetin azmettiricisi fikir altyapısını hazırlattırıcısı olması hasebiyle romanda önemli bir kişiliktir.İnancı alaya alan bir yapısı vardır.Fakat kafası dingin değildir karışıktır.Tam bir ateisttir diyemeyiz fakat inançlı da değildir.Fikirleri başkalarını çabucak etkilemektedir.
Ondan en çok etkilenen Smerdyakov’dan bahsetmemek olmaz zaten tüm memleketi karıştıran olayı bu gayrı meşru çocuk yapmıştır.Biraz ondan bahsedelim:İvandan etkilenir onu örnek almaya çalışır.Evin hizmetçisi tarafından büyütülmüş ve aşçılık eğitimi almış çok güzel yemek yapan sara hastası biridir.Her fikir her bünyede müspet sonuç vermediği gibi İvanın fikirleri de Smerdyakov’un bünyesinde iyi sonuçlar vermemiştir.Bu iyi olmayan sonuçlar onu cinayet işleyip kendini asmaya kadar götürmüştür.Zeki bir insandan çok zeki taklidi yapan bir insandır.Ayrıca Dostoyevski onu aşırı korkak olarak tarif eder.
Alyoşa bu kardeşleri arasında bir nevi arabuluculuk yapmaktadır.Kerametleriyle bilinen Staretz ona ölmeden önce kiliseden çıkmasını salık vermiştir.Oda bu isteğe uymuştur.Staretzin ölümünden sonra Staretz’in haddinden fazla kokması dolayısıyla, çok üzülmüş, ölümüne mi cesedin fazla kokmasına mı üzüleceğini şaşırmıştır.İnancı o aralar biraz sarsılsa da sonradan kendini toparlamıştır.Staretz’in kerametleri kitabın başından sonuna kadar etkisini sürdürür.Tüm Karamazovlar Staretz’e aralarındaki para meselesinin çözümü için gelirler fakat bir sonuç alamazlar.Kötü şeyler hisseden Staretz tuhaf bir şekilde Karamazov kardeşlerinin birinin önünde eğilir.Önünde eğildiği Karamazov için “Ben onun çekeceği acılar için eğildim.” der.O kişi Dimitridir ve gerçekten çok büyük acılar çeker ve perişan olur.
Asıl olaya gelmek istiyorum fakat kitap uzun ve güzel olunca anlatılacak şeyler hiç bitmiyor.İkinci bölümde devam edeceğim…